Inleiding
De Exopaedia is een encyclopedie voor de nieuwe exo-wetenschappen. De website heeft duizenden unieke bezoekers per week, en de artikelen scoren hoog in Google's zoekopdrachten. De website maakt gebruik van de nieuwste technologieën met betrekking tot kennismanagement-systemen. De site is tevens gebouwd in overeenstemming met de laatste standaarden, en maakt gebruik van de nieuwste web-technologieën:
HTML5
De Exopaedia maakt gebruik van de vele voordelen die HTML 5 biedt. (En om oudere browsers tegemoet te komen wordt ook gebruik gemaakt van alternatieve Cascading Style Sheets en Javascript).
Pagina's in de Exopaedia gebruiken de semantische markup tags van HTML5: <nav> voor navigatie, <header> voor de kop, <article> voor de feitelijke inhoud, <footer> voor de voettekst, sidebars voor koppelingen naar andere onderwerpen en andere websites. (De inhoud van de <article> en <sidebar> profielen worden opgehaald uit de database).
HTML5 laat ook toe om audio-visuele media op verschillende platformen aan te bieden.
Gelaagd bouwen (Progressive Enhancement)
Progressive enhancement (gelaagd bouwen) is een webdesignstrategie die de klemtoon legt op toegankelijkheid, semantische HTML markup, externe stylesheets en scripting technologieën. Progressive enhancement maakt gebruik van verschillende technologieën die in verschillende lagen op elkaar gestapeld worden. (Vandaar de vertaling als 'gelaagd bouwen'). Het resultaat is dat iedereen toegang heeft tot op zijn minst de basisinformatie en functionaliteit van een web pagina, ongeacht de browser of Internetverbinding. Tegelijkertijd is er ook een uitgebreider versie van de pagina voorhanden voor meer geavanceerde browsers en snellere Internetverbindingen.
Het onderliggende principe voor progressive enhancement is dat inhoud, vormgeving en functionaliteit van elkaar gescheiden worden. Er wordt, in essentie, een onderscheid gemaakt tussen drie verschillende lagen:
- Inhoud ['content'], met semantische markup (HTML),
- presentatie / vormgeving [Presentation'] (via externe CSS),
- en functionaliteit / client side scripting [behaviour'] (JavaScript / jQuery, etc.)
In de Exopaedia is de eigenlijke inhoud opgeslaan in een databank. Ieder onderwerp heeft er zijn eigen fiche, die bestaat uit HTML code with minimale markup.
De eigenlijke lay-out van de pagina wordt georganiseerd via externe CSS bestanden.
Externe Javascript bestanden worden gebruikt om de gewenste functionaliteit te bereiken.
Repsonsief Webdesign
Stanford Universiteit: "Een webiste met een responsief design reageert op het toestel dat de bezoeker van de site gebruikt om de correcte output aan te leveren. In plaats van meerdere websites te maken voor verschillende toestellen, wordt gebruik gemaakt van een website die lay-outinstructies bevat voor verschillende toestellen."
Responsief webdesign werkt met dynamische rasters (die, afhankelijk van het gebruikte toestel en de voorhanden zijnde resolutie, dynamisch page-elementen positioneren), met flexibele afbeeldingen (met dynamisch aangepaste dimensies), met zgn. 'media queries' (die lay-outinstructies geven, afhankelijke van het gebruikte toestel en beschikbare schermruimte) en toesteldetectie.
Met dynamische rasters kan men verschillende lay-outs vastleggen voor verschillende toestellen. Bovenstaande schermafbeelding toont bijvoorbeeld een lay-out die afgestemd is op een schermbreedte van 768 en meer pixels. De navigatie en de hoofding bovenaan nemen de volledige breedte in beslag, terwijl het eigenlijke artikel 75% van de paginabreedte in beslag neemt (6 van de 8 beschikbare kolommen in het raster), en de zijbalk 25% breed is (2 van de 8 kolommen).
In het tweede screenshot, dat gedefinieerd is voor smartphones met lagere resoluties, zijn de elementen verplaatst en aangepast. De werkelijke inhoud (= het artikel) is gespreid over minder kolommen van het dynamische raster, en de zijbalken zijn alle onder het artikel geplaatst, omdat er geen ruimte beschikbaar is naast het artikel.
Aan de hand van apparaat-detectie en 'media queries' wordt bepaald welke van de beschikbare lay-outs gebruikt moet worden.
Kennisbeheer
De Exopaedia is ook een interessante case studie als een 'state of the art' kennisbeheersysteem dat gebruikmaakt van een intelligente synoniemenlijst, gebaseerd op een lexicon, die op zijn beurt bestaat uit een zgn. 'gezaghebbende bestand' (authoritative file), en een synoniemenring. Het laat toe om gelijktijdig meerdere taxonomieën of boomstructuren te gebruiken.
Een voorbeeld kan verduidelijken wat dit betekent. Er bestaan op dit moment, bijv., nog geen conventies m.b.t. de naamgeving en terminologie voor nieuwe wetenschappen. Wat één auteur astrobiologie heet, kan door een andere exobiologie of xenobiologie genoemd worden, terwijl het drie keer over hetzelfde gaat. In de Exopaedia lossen we dat op door één naam te kiezen voor de eigenlijke fiche in de databank, bijv. exobiologie. De andere twee termen worden opgeslaan in een afzonderlijke tabel voor synoniemen (en afgeleide termen). De lijst met de eigenlijke termen die in de databank gebruikt worden is het gezaghebbend bestand ('authoritative file'), terwijl de lijst met synoniemen de 'synoniemenring' genoemd wordt. (De term 'synoniemenring' kan misleidend zijn omdat er behalve synoniemen ook antoniemen en afgeleide termen, zoals bijv. 'exobiologisch', in opgenomen kunnen worden). Het gezaghebbend bestand en de synoniemenring vormen samen het lexicon. Wanneer iemand een zoekopdracht geeft, dan wordt het lexicon gebruikt. Het maakt dan ook niets uit of men bijv. op 'exobiologie' of 'astrobiologie' zoekt: de resultaten zullen identiek zijn en de relevante informatie tonen.
Geleerden houden ervan informatie in complexe boomstructuren te organiseren. In de terminologie van kennisbeheersystemen worden deze 'taxonomieën' genoemd. De Exopaedia kan werken met meerdere taxonomieën. Deze kunnen worden geïntegreerd in de 'Verwante onderwerpen', die koppelingen bevatten naar verwante onderwerpen op hetzelfde niveau in de structuur, en naar items die hoger of lager in de structuur voorkomen. Of ze kunnen worden bijgehouden als een afzonderlijke en autonome taxonomie, die vervolgens zal verschijnen als een derde optie in een zijbalk, naast de 'Verwante onderwerpen' en 'externe koppelingen'.
De Exopaedia werk ook met object-types, met categorieën, subcategorieën, enz.
